Van de auteursbond heb ik een subsidie gekregen voor de biografie van Emilie Knappert. De vrijzinnige protestant die bepalend is geweest voor sociaal werk en club- en buurthuiswerk in Nederland. Emilie Knappert is niet alleen oprichter van het Leids Volkshuis. Ze is ook directeur geweest van de eerste school voor maatschappelijk werk en een pionier van het sociaal werk in Nederland. De biografie verschijnt bij Uitgeverij Passage.
In 2022 is het zeventig jaar geleden dat Emilie Knappert overleed. Zij is de oprichter van een van de eerste clubhuizen en de sociale academie in Nederland. Een belangrijke pionier in het sociaal werk. Bovendien zijn haar opvattingen ook nu nog actueel. Met haar werk wilde Emilie Knappert de tweedeling in de samenleving verkleinen. Zij zorgde dat verschillende maatschappelijke groepen elkaar ontmoetten. Zo hoopte zij een klassenstrijd te voorkomen. Haar opvattingen hebben niets aan actualiteitswaarde verloren. De tegenstellingen in de huidige samenleving groeien. Verschillende groepen mensen komen steeds verder van elkaar te staan. De maatschappelijke onrust groeit, zichtbaar in steeds meer protesten en de groei van extreme politieke opvattingen.
Strijd tegen sociaal onrecht
Een belangrijke pionier in het sociaal werk, is Emilie door de sociaaldemocraat Banning genoemd. Ze werd de eerste directeur van het Leids Volkshuis, was grondlegger van de professionele wijkverpleging en een invloedrijk directeur van de eerste Sociale Academie in Amsterdam. Haar werk was het voorbeeld voor de vele volkshuizen in Nederland.
Daarnaast speelde ze een vooraanstaande rol binnen de vrijzinnige Nederlandse Protestantenbond, mede dankzij haar goede contacten met François HaverSchmidt (de dichter Piet Paaltjens). Ook was ze belangrijk bij de Woodbrookers, een ethisch-socialistische beweging, en onderhield ze nauwe contacten met Banning, de volksverheffer Helene Mercier, haar vriendin Henriette Roland Holst en Hendrik de Man. Daarnaast was ze een opinieleider in het sociaal-debat in de negentiende eeuw. Duizenden pagina’s artikelen heeft ze geschreven, in Leven en werken, het Sociaal Weekblad, Volksontwikkeling, De Hervorming, Vrij en Vroom.
De strijd tegen sociaal onrecht was de rode draad in haar leven. Samen met andere christenen en liberalen heeft zij zich haar hele leven ingezet om de culturele kloof tussen de burgerij en de arbeiders te verkleinen. Enerzijds uit sociale bewogenheid. De armoede van de arbeiders raakte haar diep. Tegelijkertijd was zij van mening dat als de arbeidersklasse beschaving, kennis en ontspanning werd bijgebracht de klassentegenstellingen overbrugd konden worden. Een opvatting die haar kritiek opleverde vanuit socialistische hoek, onder andere van Henriëtte Roland Holst. Die verweet haar dat zij de oorzaak van de armoede ongemoeid liet.
Leids Volkshuis
Een mooi voorbeeld van haar werk is het Leids Volkshuis, dat zich midden in het centrum van Leiden bevindt. Het cultureel centrum is in 1899 opgericht door Emilie Knappert, een verlichte liberaal die zich inzette voor de vorming van de arbeidersgezinnen.De oorspronkelijke ingang bevindt zich aan de zijkant van het gebouw, precies in het midden van een smalle steeg. Daar betraden twee werelden het eerste clubhuis van Nederland. Vanaf de Apothekersdijk kwamen de dames en heren van de rijke burgerij naar binnen. Zij gaven de arbeiders via cursussen en lezingen de kans om hun wereld te verbreden. Vanaf de Haarlemmerstraat kwamen de arbeiders binnen. Precies halverwege. Hoe symbolisch. Via die deur konden twee culturen elkaar ontmoeten. Zo hoopte Emilie Knappert een klassenstrijd te voorkomen.
Actueel
Haar opvattingen hebben niets aan actualiteitswaarde verloren. De tegenstellingen in de huidige samenleving groeien. Verschillende groepen mensen komen steeds verder van elkaar te staan. De maatschappelijke onrust groeit, zichtbaar in steeds meer protesten en de groei van extreme politieke opvattingen. Een biografie over Emilie Knappert kan de samenleving en overheid weer bewust maken van het belang van onderlinge verbondenheid.
Subsidies helpen
Uiteraard ben ik zeer verguld met de subsidie van de Auteursbond. Een welkome steun in de rug. Eerder kreeg ik een financiële bijdrage van het Druckerfonds . Fijn dat anderen het belang van dit project zien!