Mijn nieuwste roman nadert zijn einde. Een lange tocht naar het wezen van de mens komt dan ten einde. De thematiek van mijn boek, vooralsnog met de werktitel coma, is het beste uit te leggen aan de hand van de Paradox van Thesseus, een prachtig verhaal van de Griekse filosoof Plutarchus. De tekst hieronder is een fragment uit de toespraak van de hoofdpersoon, Andreas Witteveen, tijdens de expositie van zijn nieuwste schilderijen.
‘Graag wil ik tweeëntwintighonderd jaar teruggaan in de tijd. De Griekse filosoof Plutarchus vertelt dan het verhaal van het schip van Theseus, een boot die gebouwd is van honderd houten planken. De kapitein geeft de scheepstimmerman de opdracht elke dag een houten plank te vervangen. Op de eerste dag vernieuwt hij reeds het eerste dekdeel. U zult het met me eens zijn dat het schip nog steeds hetzelfde is. Maar gaandeweg de tocht vervangt de timmerman ook de andere planken, de netten, de mast, het anker, het roer. En als dan eindelijk het schip de haven binnenvaart, is ieder onderdeel vernieuwd. Plutarchus vroeg zich af of het schip dan nog steeds hetzelfde is als toen het honderd dagen eerder vertrok. Gevoelsmatig zullen we dit misschien beamen. We kunnen echter ook zeggen dat het oorspronkelijke schip niet meer bestaat. Maar is er dan moment aan te wijzen waarop de boot een ander vaartuig wordt? Is dat nadat we de helft van de planken vervangen hebben? Of na negenenveertig planken? Of eenenvijftig? Of pas nadat we het laatste oorspronkelijke onderdeel vernieuwd hebben? Het verhaal van Theseus heeft ook betrekking op het menselijk leven. Gedurende zijn leven verandert een mens. Maar toch blijft hij op een of andere manier gewoon zichzelf. Maar door wat? Normaal gesproken denken we daar weinig over na. Het wordt anders wanneer een mens ernstig ziek wordt, of Alzheimer krijgt, in coma raakt. We gaan dan praten over de ondergrens van het leven. Over een menswaardig bestaan. Maar de vraag die daaronder ligt en richtinggevend is voor het medisch handelen, vermijden we openlijk te bespreken. Wanneer is een mens nog een mens? Het is deze kwestie die ik in mijn nieuwe werken een plek geef.’
Deze vraag van Andreas Witteveen is waar mijn nieuwe roman vooral over gaat.
