In oktober houdt auteur Marcel de Jong drie lezingen over zijn roman De Afscheiding. In de lezingen maakt hij duidelijk dat de kerkstrijd van 1834 ook een sociale strijd was tussen een rijke liberale elite en een gelovig en arm volk. Hij vertelt ook hoe hij feit en fictie in de historische roman heeft vervlecht. Tijdens de lezingen is het boek te koop.
De Stadskazerne, de plek waar de lezing in Kampen wordt gegeven.
Klassenstrijd?
In de lezingen volgt Marcel de Jong de visie van dichter en socialist Henriëtte Roland Holst, die de kerkstrijd omschreef als een klassenstrijd waarin jonge plattelandsdominees leiding gaven aan het verzet van het eenvoudige volk tegen het aristocratische establishment. Een opvatting die niet geheel onomstreden is. Er zijn theologen en historici die deze klassenstrijd nadrukkelijk ontkennen. Zij zien de afscheiding louter als theologisch conflict. Daarbij verwijzen ze ook naar de inzet van de rijke herenboeren voor het welzijn van het volk, bijvoorbeeld via de Maatschappij tot nut van ‘t algemeen. Maar daarmee doen zij volgens Marcel de Jong de afscheiding en de afgescheidenen tekort. De kerkstrijd was misschien niet bedoeld als economische strijd, maar leidde er wel toe. De minstbedeelden in de samenleving voelden zich gehoord door dominee De Cock. Eindelijk was er iemand die hen zag staan. Ze kwamen steeds openlijker op voor hun godsdienst en eisten vrijheid van godsdienst, onderwijs en meningsuiting. Zo werd de Afscheiding ook een emancipatiebeweging van de mensen die in de samenleving nauwelijks iets te zeggen hadden.
Enerverende geschiedenis
De schrijver legt uit hoe de kerkstrijd zich ontwikkelde en waarom deze leidde tot een klassenstrijd en emancipatiebeweging van de ‘kleine luyden’. Tegelijkertijd laat hij ook zien dat het harde overheidsingrijpen in 1834 ook wel te begrijpen is. In dit verband leest hij een hertaalde preek van Dominee Scholte voor, een vriend van De Cock. Een rede vol woede en met een roep om in opstand tegen de overheid te komen.
Een strijd met grote betekenis
De kerkstrijd van 1834 is een bizarre geschiedenis. Maar van grote betekenis voor de Nederlands geschiedenis. De strijd van Hendrik de Cock en zijn aanhangers gingen ook over de fundamenten van de vrijheid van godsdienst, onderwijs en meningsuiting. De discussies van toen zijn nu nog steeds actueel.
8 oktober Kampen
20.00 uur
Van Mulkenzaal in “De Stadskazerne”
Oudestraat 216, 8261 CA Kampen
17 oktober Sauwerd
Locatie: Oldenhuis
Kerkstraat 11, Sauwerd
Tijdstip: 20:00 – 22:00
Prijs: € 5,00 incl. koffie/thee
24 oktober Wehe-Den Hoorn
Locatie: café-restaurant Hoornstertil
Mernaweg 60, Wehe den Hoorn
Tijdstip: 20:00 – 22:00
Prijs: € 5,00 incl. koffie/thee
Boeken te koop tijdens lezingen of in alle boekhandels
Boeken zijn tijdens deze lezingen te koop. Wil je het eerder bestellen? Dan kan via alle (internet)boekwinkels of Uitgeverij Passage.